Kurban Bayramı’na sayılı günler kala Van’da vatandaşlar hayvan pazarlarının yolunu tutmaya başladı. Son yıllarda et fiyatlarının ciddi oranda artış gösterdiği kentte, maddi durumu yetersiz olan vatandaşlar ise umutlarını bayramda kesilecek kurbanlıklardan gelecek et payına bağladı.
Son yıllarda artan maliyetler hayvancılığın başkenti olan Van’da et ve hayvan fiyatlarını da vurdu, pandemi öncesi 50 bin TL’ye satılan büyükbaş hayvan 150 ila 300 bin TL, 5 ila 20 bin TL’ye satılan küçükbaş hayvan ise 15 ila 30 bin TL arasında satılmaya başlandı. Hal böyle olunca maddi durumu yerinde olmayan asgari ücrete çalışıp kiralık evde ikamet eden vatandaşlar et tüketemez duruma geldi.
TÜİK verilerine göre, Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi (Tarım-GFE) mart ayında yıllık yüzde 29,73, aylık ise yüzde 1,8 oranında artış gösterdi. En yüksek artış veteriner harcamalarında kaydedildi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Mart 2025 dönemine ilişkin Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi (Tarım-GFE) verilerini yayımladı. Açıklanan verilere göre, Tarım-GFE mart ayında bir önceki aya göre yüzde 1,80 oranında artış gösterdi. Endeks, Aralık 2024’e göre yüzde 10,32, geçen yılın aynı ayına göre ise yüzde 29,73 oranında yükseldi. On iki aylık ortalamalara göre ise artış oranı yüzde 36,16 olarak hesaplandı. Çiftçi ve besicilerin gideri artınca bu durum hayvan ve et fiyatlarını da etkiledi. Artan maliyetler karşısında et alamayan vatandaşlar kışın sakatatçılar çarşısı, yaz ise Et ve Süt Kurumu yolunu tutmayı tercih ediyor özellikle inci kefali av yasağı süresinde et tüketemeyen vatandaşlar ESK önünde uzun kuyruklar oluşturuyor.
Kurban Bayramı’na sayılı günler kala kurbanlık alışverişlerinin yanı sıra toptan alışverişler de başladı. Özellikle sakatatçılar karşısında yoğunluk gözlemleniyor. Zira vatandaş artık kırmızı eti almakta zorlandığı için hem daha uygun fiyatlı hem de şifa kaynağı olarak bilinen sakatat ürünlerine yöneliyor.
Fahrettin Güler yaptığı açıklamada, “Şu anda sakatat ürünlerine talep düşük ama mevsimsel olarak bu normal. Yaz sezonunda en çok talep gören ürün ciğer oluyor. Kırmızı et fiyatlarının yüksek olması nedeniyle vatandaşlar ciğere yöneliyor. İnsanlar artık imkânı ölçüsünde ne alabiliyorsa onu alıyor,” dedi.
Güler, işlerin genel olarak düşük olduğunu vurgulayarak, “Et çok pahalı. Kurban Bayramı geldi ama vatandaşın alım gücü yok. Belki insanların yüzde 30’u bu yıl kurban kesemeyecek. Alım bütçesi düştü, insanların elinde iş yok, güç yok. Etin kilosu 600-700 TL. Beş-altı kişilik bir aileye 3 kilo et yetmez. Bu da 2.500-3.000 TL tutuyor,” ifadelerini kullandı.
Sakatat ürünlerinin fiyatları hakkında bilgi veren Güler, “Yüreğin kilosu 130 TL, böbrek 60-70 TL. Ciğer biraz daha pahalı, inek ciğeri kilosu 300 TL, dana ciğeri ise 350-400 TL arasında. Vatandaş, bütçesine göre bu ürünleri alıp evine götürüyor,” dedi. Bayrama yakın işlerde artış beklenip beklenmediği sorusuna ise şu yanıtı verdi: “Artış beklemiyoruz, tam tersi düşüş olabilir. Bu ürünler kış mevsiminde daha çok tüketiliyor. Yazın sıcak nedeniyle talep düşüyor. Örneğin dana kuyruğunun kilosu 300 TL ama yağlı olduğu için yazın fazla alıcı bulmuyor.”
Güler yaz mevsiminde geçimin zorlaştığını belirterek, “Yazın işler düştüğünde vatandaş sebzeye yöneliyor. Sakatat daha çok kışın tüketiliyor. Balık sezonu da kapalı olunca insanlar daha çok yeşillik ve sebzeyle besleniyor. Ticari anlamda da sıkıntı büyük. Örneğin bir araba ürün getiriyoruz, maliyeti 1 milyonun üzerinde. Günlük satış olmayınca ödemelerde zorlanıyoruz,” dedi.
Muhafaza zorluğuna da dikkat çeken Güler, “Kışın ürün bozulmuyor ama yazın hem gündüz hem gece soğutucu çalışıyor. Elektrik maliyetimiz kışın 2.000 TL iken yazın 8.000 TL’yi buluyor. Üstelik tasarruflu kullanımda bile bu seviyelere ulaşıyor,” diye konuştu.
Van’da hali hazırda tüm kasaplarda satılan Yağsız Dana Kıyma kilosu 750 TL, Dana Döş Sarma Kilosu 650 TL, Dana Kemikli 650 TL, Kuzu Kemikli Et 620 TL, Kuzu Pirzola 650 TL, Tavuk ürünleri Piliçler ise 100 TL’den satışa sunuluyor.
Et ve Süt Kurumu’nun yayımladığı güncel fiyat listesine göre Van’da kıyma, kuşbaşı ve diğer et ürünlerinde yeni fiyatlar belirlendi. Vatandaşlar, kaliteli eti uygun fiyatlarla temin edebilecek.
Et ve Süt Kurumu’nun (ESK) 20 Mayıs 2025 tarihi itibarıyla güncellediği fiyat listesi Van’daki tüketiciler için umut oldu. ESK’nın internet sitesinde yayımlanan listede dana kıyma kilogram fiyatı 229 TL, dana kuşbaşı ise 259 TL olarak belirlendi.
Bunun yanı sıra dana biftek ve pirzola fiyatı 394 TL, dana rosto 279 TL, dana döş 264 TL, dana antrikot 445 TL, dana bonfile ise 570 TL olarak açıklandı. Uygun fiyatlarıyla vatandaşların yoğun ilgi gösterdiği Et ve Süt Kurumu satış mağazaları, Van’da kaliteli eti bütçeyi zorlamadan temin etmek isteyenlerin uğrak noktası haline geliyor. Özellikle yüksek enflasyon ortamında kırmızı et fiyatlarının piyasaya göre oldukça uygun olması, ESK’nın önemini bir kez daha ortaya koydu. Et fiyatlarını uyguna vatandaşa sunan et ve süt kurumunun ise Van’da yetersiz olması sabahın erken saatlerinde uzun kuyruklar uluşmasına neden oluyor, geçtiğimiz günlerde yeni şube açılacağı müjdesi verilse de vatandaşlar şube sayılarının artması gerektiğini belirtiyor.
Tahmini kurbanlık fiyatları Ziraat Odaları Birliği’ne göre şu şekilde;
VAN
Büyükbaş: 80.000-300.000
Küçükbaş: 10.000-30.000
Kilogramına göre fiyat aralığı değişmektedir.
İSTANBUL
Büyükbaş: 90.000-250.000 TL
Küçükbaş:10.000-25.000 TL
ANKARA
Büyükbaş: 90.000-250.000 TL
Küçükbaş:8.000-20.000 TL
İZMİR
Büyükbaş: 80.000-250.000 TL
Küçükbaş: 10.000-20.000TL
BURSA
Büyükbaş: 80.000-220.000 TL
Küçükbaş: 15.000-25.000 TL
ADANA
Büyükbaş: 80.000-150.000 TL
Küçükbaş: 9.000-18.000 TL
ANTALYA
Büyükbaş: 75.000-180.000 TL
Küçükbaş: 12.000-22.000 TL
KONYA
Büyükbaş: 100.000-180.000 TL
Küçükbaş: 8.000-17.000 TL
GAZİANTEP
Büyükbaş: 75.000-170.000 TL
Küçükbaş: 10.000-20.000 TL
ŞANLIURFA
Büyükbaş: 100.000-160.000 TL
Küçükbaş: 10.000-17.000 TL
İZMİT
Büyükbaş: 120.000-250.000 TL
Küçükbaş: 15.000-25.000 TL
DİYARBAKIR
Büyükbaş: 100.000-180.000 TL
Küçükbaş:10.000-15.000 TL